Video Oyunları: Zihinsel Faydalar İçin İdeal Dengeyi Bulmak
Video oyunları, ölçülü oynandığında bilişsel yetenekleri keskinleştirerek oyuncuları sanal ortamlarda karmaşık becerileri pratik yapmaya teşvik ediyor. Kuzeydoğu Üniversitesi Beyin Oyunları Merkezi Direktörü ve psikoloji profesörü Aaron Seitz, Washington Post'a yaptığı açıklamada, video oyunlarının geleneksel beyin egzersiz uygulamalarından üstün olduğunu vurguluyor. "Oyuncular, bu oyunlarda gerçekçi simülasyonlar içinde sofistike yeteneklerini geliştiriyorlar," diyen Seitz, basit beyin oyunlarının aksine bu derin etkileşimi öne çıkarıyor.
Son araştırmalar bu görüşü doğruluyor. 2025 Eylül'ünde yayımlanan bir çalışma, erkek üniversite öğrencilerinin yalnızca tek bir oyun seansından sonra tepki hızı, doğruluk ve işlem kapasitesinde iyileşme gösterdiğini ortaya koydu; bu kazanımlar prefrontal korteksteki artan aktiviteyle ilişkilendirildi. Başka bir geniş çaplı uluslararası araştırma, haftada beş saatten fazla oynayan düzenli oyuncuların bilişsel performanslarının yaşlarından 13-14 yıl daha genç olduğunu kanıtladı.
Dengeli Oyun Süresinin Gücü
Bilişsel kazanımlar, özellikle orta düzeyde oyun oynandığında zirveye ulaşıyor. Nottingham Trent Üniversitesi'nin incelemesi, haftada 1-5 saat oyun oynayanların sanal bilgi işleme doğruluğunda yüzde 5 üstünlük sergilediğini ve beyin taramalarında dil gyri ile ek motor alanlarda yoğunlaşmış aktivite tespit edildiğini bildirdi. Haftada beş saatten az oynayanlar bile zihinsel yaşlarını yaklaşık beş yıl geride bırakıyordu.
Colorado Boulder Üniversitesi'nin 2025'teki 28-49 yaş arası 1.241 katılımcılı çalışması, video oyunlarının mekansal akıl yürütmeyi belirgin şekilde geliştirdiğini, işlem hızında da somut ilerlemeler sağladığını gösterdi. JAMA Network Open'da yer alan bir başka bulgu ise, günde üç saatten fazla oyun oynayan çocukların dürtü kontrolü ve çalışma belleği testlerinde oyun oynamayanlara kıyasla daha hızlı ve hatasız sonuçlar aldığını ortaya koydu.
Aşırılığın Tehlikeleri ve Gelecek Adımlar
Uzmanlar, dengesizliğin risklerine dikkat çekiyor. Uzun süreli oyun maratonları dikkat dağınıklığı, uyku bozuklukları ve okul başarısında düşüşle bağdaştırılıyor. Orta düzey oyun zihni güçlendirirken, ruh sağlığı iyileşmesi için fiziksel aktivitelerin vazgeçilmez olduğu belirtiliyor.
Bu veriler, video oyunlarını doğru kullanıldığında etkili bir beyin antrenmanı aracı olarak konumlandırıyor. Araştırmacılar, hangi oyun mekaniklerinin ve alışkanlıkların en iyi sonuçları verdiğini belirlemek için çalışmalarını sürdürüyor; böylece faydalar maksimize edilirken zararlar en aza indirilecek.
